با وجود اهمیتی که داروها در سلامت و زندگی انسان ها دارند، این روزها بیشترین تلاش مسئولان سازمان های مختلف، از جمله سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت کشور بر آن است که مانع عرضه و فروش داروهای تقلبی و بدون مجوز شوند. در همین راستا برچسب اصالت دارو به فروشندگان و مصرف کنندگان کمک می کند تا از اصالت دارویی که می فروشند و مصرف می کنند مطمئن شوند.
دلایل اهمیت برچسب اصالت دارو
امروزه داروها یکی از مهم ترین بخش های زندگی امروزی بشریت را تشکیل می دهند. افراد کمی در جهان یافت می شوند که به نحوی از داروها و یا مکمل های دارویی استفاده نکنند. در واقع درمان بیماری ها، کنترل دردها و بیماری ها و یا پیشگیری از بروز بیماری با استفاده از داروها ممکن می شود. به همین دلیل است که اصالت دارو اهمیت فوق العاده ای پیدا می کند. به همین خاطر است که سازمان غذا و داروی کشور استفاده از برچسب اصالت دارو را الزامی کرده است. در واقع محصولاتی که در بازار عرضه می شوند، بدون داشتن این برچسب، تقلبی و فیک محسوب می شوند.
با وجود تعدد داروهایی که در حال حاضر در بازار یافت می شوند، شرکت ها و افراد زیادی تلاش می کنند با تولید داروهای تقلبی و یا غیراستاندارد در این بازار حضور پیدا کنند. از طرف دیگر افرادی نیز تلاش می کنند تا برخی از داروها و یا مکمل های دارویی را به صورت قاچاق و غیرقانونی به کشور وارد کرده و در بازار به فروش برسانند. این داروهای تقلبی و غیر استاندارد، ضرر مالی فراوانی به شرکت های تولید کننده داخلی و وارد کننده قانونی وارد می کنند. وجود داروهای تقلبی که با قیمت های کمتر عرضه می شوند، تلاش این شرکت ها برای سلامت جامعه را زیر سوال می برد.
از طرف دیگر عدم اصالت داروهایی که به بازار عرضه می شوند، به صورت کلی به سلامتی جامعه آسیب وارد می سازد. افراد بسیاری ممکن است با مصرف این داروهای تقلبی و غیر استاندارد جان خود را از دست بدهند و یا دچار مشکلات بیشتری شوند. در بهترین حالت، این داروها هیچ تاثیری نداشته و فقط موجب کندتر شدن روند درمان افراد می شوند. در واقع نه تنها مصرف کنندگان این داروهای تقلبی از نظر متحمل ضرر می شوند، بلکه از نظر زمانی نیز باید پروسه طولانی تری را به درمان اختصاص دهند. ضمن اینکه ممکن است از نظر جسمی و جانی نیز دچار خسارت های جبران ناپذیری شوند.
همین دلایل است که موجب می شود برچسب اصالت دارو اهمیت فوق العاده ای پیدا کند. با وجود این برچسب، مصرف کنندگان امکان بررسی اصالت دارو را خواهند داشت.
ویژگی های برچسب اصالت دارو
برچسب اصالت دارو عبارت است از یک کاغذ سفید رنگ با حاشیه زرد رنگ که بر روی بسته بندی و یا ظرف داروها درج می شود. نوشته های روی این برچسب به رنگ مشکی بوده و استاندارد خاصی را رعایت می کنند. این نوشته در واقع همان اطلاعات اصلی مربوط به داروی مورد نظر هستند که از طریق آنها می توان اصالت دارو را پیگیری و تایید کرد.
به طور کلی بر روی برچسب اصالت دارو می توان شناسه جهانی محصول، شناسه رهگیری یا همان کد UID، تاریخ انقضای دارو و شناسه LOT یا همان شناسه سری تولید محصول را مشاهده کرد. همچنین شناسه اصالت دارو نیز در پایین ترین قسمت این برچسب در زیر یک لایه اسکرچ درج شده است. مصرف کننده دارو برای مشاهده این شناسه یا همان کد IRC باید این لایه اسکرچ را بخراشد.
توجه داشته باشید که بر روی برچسب اصالت دارو یک بارکد دو بعدی نیز وجود دارد که حاوی اطلاعات محصول است. همچنین شماره سامانه پیامکی استعلام اصالت دارو، شماره تلفن گویا و نیز آدرس سامانه پیگیری داروی سازمان غذا و داروی کشور نیز درج شده اند.
نحوه گرفتن استعلام لیبل اصالت
برچسب اصالت دارو نیز مانند سایر انواع برچسب های اصالت دارای کدها و شناسه هایی است که از طریق آنها می توان استعلام این لیبل را گرفته و اصالت آن را تایید کرد. اما نکته بسیار مهم آن است که قبل از گرفتن استعلام برچسب اصالت دارو از سلامت این برچسب مطمئن شویم. به این معنی که برچسب نباید پاره شده باشد. نباید دارای خراشیدگی بوده و یا نوشته های آن به هر شکلی مخدوش شده باشند. دقت داشته باشید بارکد دو بعدی موجود بر روی این برچسب نیز باید کاملا سالم باشد.
پس از اطمینان از سلامت برچسب اصالت دارو، می توان برای دریافت استعلام اقدام کرد. برای این کار می توان به شماره های درج شده بر روی برچسب و یا آدرس سایت اینترنتی موجود بر روی آن مراجعه کرد. کافی است شناسه اصالت محصول را که یک شماره 16 رقمی است، پیدا کرده و برای این سامانه ها ارسال کنیم.
روش دیگر انجام استعلام برچسب اصالت دارو، استفاده از بارکد خوان است. چه از دستگاه های بارکد خوان استفاده کنیم، چه از نرم افزارهای آن، در هر حال می توان با اسکن بارکد، اطلاعات ذخیره شده درون آن را مشاهده کرد.
چند نکته مهم
دقت داشته باشید که فقط دریافت اطلاعات از طریق استعلام برچسب اصالت دارو، نشان دهنده سلامت آن نیست. بلکه باید حتما اطلاعات به دست آمده را با اطلاعات درج شده بر روی بسته بندی محصول و یا لیبل اصالت دارو تطبیق دهید. در صورتی که این اطلاعات صحیح و کاملا یکسان باشند، دارو اورجینال بوده و می توانید با خیال راحت آن را مصرف کنید.
نکته مهم دیگر آن است که احتمال استفاده از برچسب اصالت داروی تقلبی وجود دارد. بنابراین باید در هنگام بررسی آن، مطمئن شد شماره های درج شده بر روی بسته بندی محصول که مربوط به سامانه های استعلام هستند، شماره های واقعی و صحیح باشند. توصیه ما آن است که در صورت عدم اطمینان از صحت این شماره ها و یا از حفظ نبودن آنها، از بارکد خوان برای استعلام برچسب اصالت استفاده کنید. بارکد خوان ها نرم افزارهای قابل اعتمادی هستند که به راحتی می توانید بر روی گوشی تلفن همراه هوشمند خود نصب کنید. این نرم افزارها از دوربین گوشی شما برای اسکن و مطالعه بارکد استفاده کرده و اطلاعات مربوط به دارو را به شما نشان خواهند داد.
